Page 39 - แนวทางการจัดบริการโรงพยาบาลสนามวัคซีน

บทที่ 4

แนวทำงกำรด ำเนินกำร

กรณีผู้รับวัคซีนเกิดเหตุกำรณ์ไม่พึงประสงค์หลังจำกได้รับวัคซีนโควิด 19

เหตุกำรณ์ไม่พึงประสงค์หลังกำรได้รับวัคซีน (Adverse Event Following Immunization : AEFI)
เหตุการณ์ไม่พึงประสงค์หลังการได้รับวัคซีน (Adverse Event Following Immunization : AEFI)

เป็นเหตุการณ์ที่ไม่พึงประสงค์ที่เกิดขึ้นหลังการได้รับวัคซีน ซึ่งอาจจะเป็นปฏิกิริยาอันไม่พึงประสงค์จากวัคซีน

(Adverse reaction) หรือไม่เกี่ยวข้องกับวัคซีน เช่น เกิดจากความวิตกกังวลของผู้รับบริการวัคซีน หรือภาวะร่วม
อื่นๆ ที่เกิดในช่วงเวลาเดียวกัน เพื่อการสื่อสารกับบุคลากรทางการแพทย์และประชาชน จึงมีความจ าเป็น
ต้องให้ค านิยามปฏิกิริยาอันไม่พึ่งประสงค์หลังฉีดวัคซีน โดยแบ่งเป็น 2 กลุ่มอาการ ดังต่อไปนี้

1. อำกำรข้ำงเคียงหรือผลข้ำงเคียง (Side effects) หมายถึง อาการที่คาดเดาได้ว่าอาจจะเกิดขึ้น
ได้จากการได้รับวัคซีน ซึ่งมีรายงานมากกว่าหนึ่งในสามของผู้ที่ได้รับวัคซีน เช่น ปวด บวม ร้อนบริเวณที่ฉีด

และอาการตามระบบอื่นๆ เช่น ไข้ ครั่นเนื้อครั่นตัว ปวดเมื่อย ใจสั่น หมดแรง อ่อนเพลีย คลื่นไส้ อาเจียน มึนงง
และเวียนศีรษะ โดยอาการเหล่านี้ จะเกิดเพียง 1-2 วันหลังได้รับวัคซีน มักเป็นไม่รุนแรง แต่บางรายอาจมีอาการ

มาก เช่น ไข้สูงและ/หรือหนาวสั่น จนต้องพักหรือไม่สามารถปฏิบัติชีวิตประจ าวันได้ ต้องกินยาแก้ปวดลดไข้
นอนพัก หรืออาจต้องไปพบแพทย์ ผู้ที่มีอาการข้างเคียงเหล่านี้ สามารถให้ฉีดวัคซีนเข็มต่อไปได้

2. กำรแพ้วัคซีนหรือส่วนประกอบของวัคซีน (Hypersensitivity reaction) หมายถึง ปฏิกิริยา

การแพ้วัคซีน ซึ่งอาจท าให้เกิดอาการแพ้หลากหลาย แต่การแพ้วัคซีนแบบรุนแรงที่อาจก่อให้เกิดความเสี่ยงมาก
ที่สุด คือ อาการแพ้รุนแรงชนิดแอนาฟิแล็กชิส (Anaphylaxis) ซึ่งมักเกิดขึ้นอย่างรวดเร็วภายใน 30 นาทีหลังได้รับ

วัคซีนซึ่งเป็นข้อห้ามในการรับวัคซีนชนิดเดิมในครั้งต่อไป การวินิจฉัยแอนาฟิแล็กชิส (Anaphylaxis) หลังจาก
ได้วัคซีนโควิด 19 เข็มแรก ใช้อาการเป็นหลัก

การเฝ้าระวังเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ภายหลังได้รับการสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรค (Adverse Events

Following Immunization : AEFI) เป็นเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ที่เกิดขึ้นภายหลังได้รับการสร้างเสริมภูมิ

คุ้มกันโรค ภายใน 30 วัน อาจเป็นอาการไม่สบาย หรือมีผลการตรวจวิเคราะห์ทางห้องปฏิบัติการผิดปกติ
โดยไม่จ าเป็นต้องมีสาเหตุจากการสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรค หรือเป็นเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ที่เกิดขึ้นภายหลัง

ได้รับการสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรคนานกว่า 30 วัน ในกรณีที่เกิดขึ้นนานกว่า 30 วัน ต้องมีลักษณะอย่างใด
อย่างหนึ่ง ดังต่อไปนี้
1. เป็นเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ ที่มีเหตุผลหรือหลักฐานที่สงสัยว่าจะเกิดจากวัคซีนโควิด 19

2. เจ้าหน้าที่หรือประชาชนสงสัยว่าจะมีสาเหตุที่เกี่ยวข้องกับวัคซีนหรือการบริการสร้างเสริม

แนวทางการจัดบริการโรงพยาบาลสนามวัคซีน 29