Page 128 - แนวทางการพัฒนาการจัดระบบบริการสุขภาพ

คู่มือแนวทางการอบรมหลักสูตรพระคิลานุปัฏฐาก (พระอาสาสมัครส่งเสริมสุขภาพประจำวัด-อสว.)

ใบความรู้ที่ ๓.๓

การประเมินสภาวะและพฤติกรรมสุขภาพด้วยตนเอง

การประเมินสภาวะและพฤติกรรมสุขภาพด้วยตนเอง :

พฤติกรรมสุขภาพ หมายถึง ความรู้ ความเข้าใจ ความเชื่อ และการดำรงรักษาไว้ซึ่งภาวะสุขภาพ

การฟื้นฟูและการส่งเสริมสุขภาพหรือทำให้ภาวะสุขภาพดีขึ้น เป็นกิจกรรมที่ปฏิบัติเป็นปกติในชีวิตประจำวัน
อย่างต่อเนื่องตั้งแต่ตื่นนอน การทำความสะอาดร่างกาย การออกกำลังกาย การผ่อนคลายความเครียดและ
การพักผ่อนหรือการนอน เป็นกิจกรรมที่สามารถวัดได้ระบุได้และทดสอบได้มีทั้งถูกสุขลักษณะ และ ไม่ถูก

สุขลักษณะ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับค่านิยม ความเชื่อ ความรู้ ความเข้าใจ ความต้องการ และแรงจูงใจ

กลุ่มพฤติกรรมที่มีผลต่อปัญหาสาธารณสุข
กลุ่มพฤติกรรมสุขภาพที่มีผลต่อปัญหาสาธารณสุข ที่จะต้องรับการพัฒนาให้เป็นพฤติกรรมสุขภาพ
ที่พึงประสงค์ไว้ ๖ กลุ่มพฤติกรรม คือ

๑. พฤติกรรมการบริโภคอาหาร การบริโภคยาสูบ สุรา และสารเสพติด
๒. พฤติกรรมการออกกำลังกาย

๓. พฤติกรรมทางเพศ
๔. พฤติกรรมความปลอดภัย
๕. พฤติกรรมเกี่ยวกับสุขภาพจิต

๖. พฤติกรรมการอนุรักษ์และฟื้นฟูสิ่งแวดล้อม

๑. พฤติกรรมด้านการบริโภค

ประกอบด้วย พฤติกรรมการบริโภคอาหาร และพฤติกรรมการบริโภคยาสูบ สุรา และสารเสพติด
พฤติกรรมการบริโภคอาหาร มีแนวโน้มบริโภคอาหารสำเร็จรูปและอาหารนอกบ้านมากขึ้น มีโอกาสเสี่ยงต่อ
การได้รับสารเคมีปนเปื้อนหรือเชื้อโรคต่างๆ มากมาย หรืออาหารไม่มีคุณค่าตามหลักโภชนาการ ฯลฯ จากการ

วิเคราะห์สาเหตุของพฤติกรรมมีสาเหตุเนื่องจาก ขาดความรู้ความเข้าใจในการเลือกซื้ออาหาร ค่านิยมและ
วัฒนธรรมการบริโภคอาหารจากอิทธิพลสื่อโฆษณาผลกระทบต่อสุขภาพ ก่อให้เกิดทุพโภชนาการ ภาวะโภชนา
การเกิน เป็นสาเหตุทำให้เกิดโรคหัวใจ โรคความดันโลหิตสูง โรคเบาหวาน โรคอาหารเป็นพิษ เป็นต้น

พฤติกรรมการบริการบริโภคยาสูบ สุรา และสารเสพติด แนวโน้มการบริโภคยาสูบและสารเสพติด
ยังมีมากแม้ว่ามีการรณรงค์เพื่อการไม่สูบบุหรี่แต่ได้ผลในการชะลออัตราเพิ่ม โดยเพิ่มกลุ่มที่เป็นวัยรุ่นและสตรี

และประชาชนอายุต่ำกว่า ๑๐ ปีขึ้นไป มีการดื่มเหล้าหรือเครื่องดื่มของมึนเมาประมาณ ๑๒.๔ ล้านคน หรือ
คิดเป็น ร้อยละ ๓.๑๔ ของประชากรที่อายุตั้ง แต่ ๑๔ ปีขึ้น ไปและมีผู้ติดยาเสพติดขั้นต่ำทั้งสิ้น ๑๒๖,๕๙๐ คน
ที่มาจากสถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย พ.ศ. ๒๕๓๖ จากการวิเคราะห์พฤติกรรมมีสาเหตุเนื่องจาก

ไม่ตระหนักในความสำคัญของปัญหาค่านิยมที่ไม่ถูกต้องสภาพแวดล้อมและสังคมเอื้อต่อการมีพฤติกรรม ฯลฯ

๕๒