Page 134 - แนวทางการพัฒนาการจัดระบบบริการสุขภาพ
P. 134

คู่มือแนวทางการอบรมหลักสูตรพระคิลานุปัฏฐาก (พระอาสาสมัครส่งเสริมสุขภาพประจำวัด-อสว.)




               แก้ม
                      มีลักษณะเช่นเดียวกับริมฝีปาก ประกอบ
               ด้วยกล้ามเนื้อลาย ด้านนอกเป็นผิวหนัง ด้านใน

               เป็นเยื่อเมือกบุจนถึงบริเวณเหงือก การเคลื่อนไหว
               ของริมฝีปากและแก้มจำเป็นสำหรับการ

               เคี้ยว เพื่อบังคับให้อาหารในกระพุ้งแก้มไปอยู่
               ระหว่างฟัน

               ฟัน
                      ในผู้ใหญ่มีฟันถาวร ๓๒ ซี่ ฟันบนข้างละ ๘ ซี่ และฟันล่างข้างละ ๘ ซี่ แต่ละข้างมีฟันตัดข้างละ ๒ ซี่

               ฟันเขี้ยว ๑ ซี่ ฟันหน้ากราม ๒ ซี่ และฟันกราม ๓ ซี่ เรียงตามลำดับจากหน้าไปหลัง ในทารกมีฟันน้ำนม ๒๐ ซี่
               ฟันบนข้างละ ๕ ซี่ ฟันล่างข้างละ ๕ ซี่ แต่ละข้างมีฟันตัด ๒ ซี่ ฟันเขี้ยว ๑ ซี่ และฟันกราม ๒ ซี่
                      ในปากของเด็กแรกเกิดไม่มีฟัน เมื่ออายุ ๖ เดือน จึงจะมีฟันน้ำนมซี่แรกงอกขึ้นมาให้เห็น และ

               ปลายปีที่สอง ฟันน้ำนมจึงขึ้นครบทุกซี่ เมื่ออายุ ๖ ปี มีฟันถาวรอันแรกปรากฎขึ้น คือ ฟันกรามซี่ที่ ๑ แล้วต่อไป
               ฟันน้ำนมทั้ง ๑๐ ซี่จะค่อยๆ หลุดไป และมีฟันถาวรงอกขึ้นมาแทนที่ทีละซี่ ฟันของขากรรไกรล่างงอกก่อนฟัน

               ของขากรรไกรบน ฟันถาวรทั้งหมดจะงอกหมดในปลายปีที่ ๑๒ หรือ ๑๓ ยกเว้นฟันกรามซี่สุดท้าย ซึ่งมักจะ
               งอกขึ้นระหว่างอายุ ๑๘ - ๒๔ ปี บางทีจึงเรียกว่า ฟันฉลาด

               ช่องปากแท้

                      มีขอบเขตดังนี้ ด้านบน เป็นเพดานปาก ซึ่งประกอบด้วย ๒ ส่วน คือ เพดานแข็ง อยู่ที่ส่วนหน้า ๒/๓
               โดยมีกระดูกเป็นแกนภายใน เพดานอ่อนอยู่ที่ส่วนหลัง ๑/๓ โดยมีพังผืดขาว และกล้ามเนื้อลายอยู่ภายใน
               ตรงปลายสุดของเพดานอ่อนเป็นติ่ง เรียกว่า ลิ้นไก่ (uvula) จากลิ้นไก่มีรอยนูนของเยื่อเมือก มายังขอบข้าง

               ของลิ้น รอยนูนนี้ถือว่าเป็นแนวแบ่งระหว่างช่องปากแท้กับคอหอย ด้านล่างของช่องปากเป็นลิ้น และ
               ใต้ลิ้นเป็นกล้ามเนื้อที่ประกอบเป็นพื้นของปาก

               ลิ้น
                      ประกอบด้วยกล้ามเนื้อลายเป็นส่วนใหญ่ ซึ่งมีเยื่อเมือกคลุมด้านบน และด้านข้างของกล้ามเนื้อ เยื่อเมือก

               ที่คลุมด้านบนของลิ้นไม่เรียบ ยื่นขึ้นมา เป็นปุ่มแหลม ปุ่มรูปดอกเห็ดแต่ละปุ่ม มีร่องซึ่งมีเซลล์รับรสอยู่
               โดยรอบ ลิ้นมีหน้าที่เกี่ยวข้องกับการเคี้ยว การกลืน และการรับรส ในคนยังใช้พูดด้วย

               ต่อมน้ำลาย

                      มีต่อมใหญ่ ๓ ต่อม คือ
                      ๑.   ต่อมน้ำลายพาโรติด (parotid) เป็นต่อมน้ำลายที่ใหญ่ที่สุด อยู่ที่ด้านข้างของใบหน้าระหว่าง
               หูกับคางมีท่อไปเปิดสู่กระพุ้งแก้ม

                      ๒.   ต่อมน้ำลายใต้คาง ขนาดเล็กกว่า อยู่ใต้กระดูกคางทั้งสองข้าง มีท่อไปเปิดสู่ช่องปากแท้ตรงระหว่าง
               ใต้ปลายลิ้นกับพื้นปาก
                      ๓.   ต่อมน้ำลายใต้ลิ้น ขนาดเล็กที่สุด อยู่ใต้เยื่อเมือกของปาก ที่สองข้างลิ้น มีท่อเล็กๆ หลายท่อเปิด

               สู่ช่องปากแท้


                                                        ๕๘
   129   130   131   132   133   134   135   136   137   138   139