Page 75 - คู่มือช่วยเหลือผู้หญิงตั้งครรภ์ไม่พร้อม

หลังการปรึกษาทางเลือก หากพบว่าผู้ใช้บริการที่ตั้งครรภ์ไม่พร้อมไม่สามารถตั้งครรภ์ต่อ

ไปได้ ดังนั้นทางเลือกที่เป็นไปได้คือ “การยุติการตั้งครรภ์” การจัดระบบสุขภาพที่เกี่ยวข้องกับ
การยุติการตั้งครรภ์นี้ องค์การอนามัยโลกได้ให้รายละเอียดไว้ในคู่มือชื่อ “Safe Abortion:
Technical and Policy Guidance for Health System” เพื่อให้นานาประเทศใช้เป็นแนวทาง

ในการด�าเนินงาน โดยคู่มือล่าสุดในปี 2555 มีสาระส�าคัญ ได้แก่ สถานการณ์การท�าแท้งทั่วโลก
17
สาเหตุของการยุติการตั้งครรภ์ สิทธิสุขภาพของผู้ประสบปัญหา ผลที่ติดตามมาจากการแท้ง
ไม่ปลอดภัย ข้อก�าหนดและนโยบายต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง วิธีการยุติการตั้งครรภ์ที่ปลอดภัย การดูแล
ก่อนและหลังการให้บริการยุติการตั้งครรภ์ การจัดระบบบริการและการบริหารจัดการ รวมทั้งข้อ
กฎหมายและแนวปฏิบัติต่างๆ ซึ่งคู่มือขององค์การอนามัยโลกนี้ ประเทศไทยโดยกระทรวง

สาธารณสุข ได้น�ามาเป็นแนวทางเพื่อปรับใช้ในการก�าหนดนโยบายและแนวปฏิบัติในการให้บริการ
สุขภาพให้สอดคล้องกับบริบทของประเทศไทย โดยนัยดังกล่าว การยุติการตั้งครรภ์จึงเป็นสิทธิ
ของผู้หญิงที่ประสบปัญหาท้องไม่พร้อมเมื่อมีข้อบ่งชี้ที่สอดคล้อง บริการยุติการตั้งครรภ์ที่ปลอดภัย

จึงควรอยู่ในสิทธิประโยชน์ของหลักประกันสุขภาพต่างๆ ด้วย

5.1 เกณฑ์การยุติการตั้งครรภ์และการประเมิน

การให้บริการยุติการตั้งครรภ์ในประเทศต่างๆ อยู่ภายใต้กรอบของกฎหมายและแนวปฏิบัติ

ของประเทศนั้นๆ โดยทั่วไปเกณฑ์ที่สามารถยุติการตั้งครรภ์ในประเทศต่างๆ เริ่มตั้งแต่ขั้นต�่าที่
จ�าเป็นที่สุด โดยเรียงล�าดับได้ดังต่อไปนี้คือ 1) การรักษาชีวิตของผู้หญิง 2) ปัญหาสุขภาพ
ทางกายของผู้หญิง 3) ปัญหาสุขภาพทางใจของผู้หญิง 4) การถูกข่มขืนล่วงละเมิดทางเพศ
รวมถึงการตั้งครรภ์ร่วมสายเลือดเดียวกัน 5) ความผิดปกติของตัวอ่อนในครรภ์ 6) ปัญหา

เศรษฐกิจและสังคม และ 7) ความต้องการของผู้หญิงที่ตั้งครรภ์เอง ในประเทศต่างๆทั่วโลก
ประมาณครึ่งหนึ่งของประเทศในโลกสามารถยุติการตั้งครรภ์ได้ที่เกณฑ์ในข้อ 1-6 และ จ�านวน
ประมาณหนึ่งในสี่ของประเทศในโลก สามารถยุติการตั้งครรภ์ได้ตามเกณฑ์ทุกข้อที่กล่าวมา

ส�าหรับประเทศไทย เกณฑ์ในการยุติการตั้งครรภ์นั้น อยู่ภายใต้ประมวลกฎหมายอาญา
มาตรา 305 (1) (2) และมาตรา 276, 277, 282, 283 และ 284 โดยในมาตรา 305 ประกอบ
18
ด้วย 2 วรรคที่เกี่ยวข้อง ที่กล่าวว่าการยุติการตั้งครรภ์สามารถท�าได้ ดังต่อไปนี้
วรรคแรก คือ 1) การตั้งครรภ์ที่ครรภ์นั้นส่งผลกระทบต่อสุขภาพมารดา โดย “สุขภาพ”
ตามนิยามขององค์การอนามัยโลก รวมถึงสุขภาพกายและใจ ซึ่งภายใต้ข้อบังคับแพทยสภาฯ ระบุ
ว่า ในกรณีสุขภาพทางจิต แพทย์สามารถให้การวินิจฉัยได้เลยโดยที่ไม่ต้องปรึกษาจิตแพทย์ และ

2) กรณีที่ทารกในครรภ์มีความพิการรุนแรง ซึ่งภายใต้ข้อบังคับแพทยสภาฯระบุว่า ความรุนแรง
นั้นส่งผลกระทบต่อสุขภาพจิตของมารดาด้วยเช่นเดียวกัน เมื่อเป็นเช่นนี้ การยุติการตั้งครรภ์ของ

17 World Health Organization (WHO), 2012
18 ธนพันธ์ ชูบุญ สืบค้นเมื่อ กรกฎาคม 2557

72 คู่มือการช่วยเหลือผู้หญิงตั้งครรภ์ไม่พร้อมของศูนย์พึ่งได้