Page 198 - แนวทางการพัฒนาการจัดระบบบริการสุขภาพ
P. 198
คู่มือแนวทางการอบรมหลักสูตรพระคิลานุปัฏฐาก (พระอาสาสมัครส่งเสริมสุขภาพประจำวัด-อสว.)
๔) ปัจจัยจากพฤติกรรมเสี่ยงต่างๆ เช่น การสูบบุหรี่ การเคี้ยวหมาก การใส่ฟันเทียมตลอด
เวลา เป็นต้น
การดูแลสุขภาพช่องปาก
การดูแลสุขภาพช่องปากที่ถูก ต้องประกอบด้วย การทำความสะอาดฟันและซอกฟัน ดังนี้
๑. การทำความสะอาดฟันแท้ หรือฟันถาวร
๑) การแปรงฟัน
ควรแปรงฟันด้วยยาสีฟันผสมฟลูออไรด์อย่างน้อยวันละ ๒ ครั้ง นานอย่างน้อยครั้งละ ๒ นาที
เพื่อให้เกิดประสิทธิภาพของฟลูออไรด์ในยาสีฟัน และวิธีการบ้วนปากหลังแปรงฟัน ให้บ้วนยาสีฟันทิ้งโดยไม่ต้อง
กลั้วน้ำ หรือกลั้วน้ำเพียง ๑ - ๒ ฝ่ามือ เพื่อให้เหลือฟลูออไรด์อยู่ในช่องปาก
ใช้แปรงสีฟันขนนุ่ม เน้นการแปรงบริเวณขอบเหงือก ขยับแบบ
วนกลมๆ (circle) จะช่วยป้องกันคอฟันสึก หรือขยับแล้วปัดลง (modified bass) บางราย
อาจแนะนำให้ใช้ผ้าก๊อซเช็ดแทนแปรงสีฟัน
การเปลี่ยนแปรงสีฟันควรเปลี่ยนทุก ๓ เดือน หรือเมื่อขนแปรงบาน
ส่วนการแปรงลิ้น อาจใช้แปรงสีฟัน หรือแปรงสำหรับแปรงลิ้นได้
ใช้แปรงสีฟันที่มีด้ามจับถนัดมือ ขนาดไม่เล็กหรือใหญ่เกินไป เมื่อเทียบกับ
ขนาดของช่องปาก กรณีผู้ที่มีปัญหากล้ามเนื้อมือหรือไม่สามารถควบคุมการใช้มือได้ดี อาจใช้
แปรงสีฟันไฟฟ้า (ภาพที่ ๘) หรือปรับปรุงด้ามแปรงสีฟันให้จับได้เหมาะมือ เช่น ใช้มือจับจักรยาน
สวมทับด้ามแปรงสีฟันยึดแน่นด้วยกาว หรือเพิ่มสายรัดยึดแปรงกับมือ เป็นต้น (ภาพที่ ๙) ภาพที่ ๘ : แปรงสีฟันไฟฟ้า
๒) การใช้ไหมขัดฟัน
ไหมขัดฟันมีลักษณะ
เป็นเส้นแบน มีทั้งขนาดเล็กและใหญ่
(ภาพที่ ๑๐) ให้เลือกใช้ตามขนาดความ
กว้างของซอกฟัน ใช้สำหรับช่วยทำความ
สะอาดซอกฟัน โดยใช้ควบคู่กับการแปรงฟัน ภาพที่ ๙ : รูปแบบประยุกต์ของด้ามแปรงให้จับถนัดมือ
อย่างน้อยวันละ ๑ ครั้ง การใช้ไหมขัดฟัน
ควรใช้ก่อนแปรงฟัน เพื่อให้ฟลูออไรด์จากการแปรงฟันคงอยู่บริเวณซอกฟันได้อย่างต่อเนื่อง
วิธีการใช้ไหมขัดฟัน (ภาพที่ ๑๑) ให้ดึงไหมขัดฟันออกมา
ยาวประมาณ ๑๒ นิ้ว ใช้นิ้วกลางพันแต่ละปลายไว้ ใช้นิ้วหัวแม่มือและนิ้วชี้จับ
เส้นไหมขัดฟัน และนำไหมขัดฟันค่อยๆ ผ่านลงในซอกฟันระวังอย่าให้บาดเหงือก
กวาดถูไหมขัดฟันขึ้นลงในแนวดิ่ง เพื่อขจัดเอาคราบจุลินทรีย์ออก หากไหมขัดฟัน
ติดอยู่ระหว่างซอกฟัน ให้ปล่อยปลายข้างหนึ่งแล้วค่อยๆ ดึงออกด้านข้างเบาๆ
ในผู้ที่ไม่สามารถใช้นิ้วพันไหมขัดฟัน หรือใช้ไหมขัดฟันชนิด
เป็นเส้นได้ อาจเลือกใช้ไหมขัดฟันแบบมีด้ามจับโดยใช้มือเดียว หรืออุปกรณ์
ทำความสะอาดฟันอย่างอื่นทดแทน เช่น ใช้ไม้จิ้มฟันที่ถูกวิธี ใช้แปรงซอกฟัน หรือ
ภาพที่ ๑๐ : ไหมขัดฟันชนิดต่างๆ
ใช้ผ้าก๊อซ เป็นต้น
๑๒๒
