Page 204 - แนวทางการพัฒนาการจัดระบบบริการสุขภาพ
P. 204
คู่มือแนวทางการอบรมหลักสูตรพระคิลานุปัฏฐาก (พระอาสาสมัครส่งเสริมสุขภาพประจำวัด-อสว.)
กลุ่มอาการสมองเสื่อมที่พบมากในผู้สูงอายุแต่ไม่ได้เกิดขึ้นกับผู้สูงอายุทุกคน ต้องพิจารณาว่าเกิดขึ้น
เนื่องจากอายุมากขึ้นหรือเป็นโรคสมองเสื่อม หากเป็นอาการสมองเสื่อมที่เกิดจากอายุที่เพิ่มขึ้น ส่วนมาก
จะสูญเสียความจำเพียงอย่างเดียวซึ่งจะเป็นไปอย่างช้าๆ โดยไม่มีผลต่อการทำงานหรือใช้ชีวิตประจำวัน
แต่หากเป็นโรคสมองเสื่อมนั้นจะมีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว และมีการสูญเสียของสมองส่วนอื่นร่วมด้วย
จนผู้ป่วยไม่สามารถช่วยเหลือตนเองได้และจะมีชีวิตสั้นลง
ระบาดวิทยาของโรคสมองเสื่อม พบในผู้สูงอายุที่มีอายุมากกว่า ๖๐ ปี ร้อยละ ๓.๔ โดยโรคสมองเสื่อม
ที่พบในประชากรไทยนั้น พบว่า มีปัจจัยเสี่ยงที่เกี่ยวข้อง คือ โอกาสของการเกิดโรคจะเป็นไปตามอายุที่เพิ่มขึ้น
ประชากรที่ด้อยการศึกษาเป็นโรคนี้มากกว่าประชากรที่มีการศึกษาดี และผู้สูงอายุในเขตเมืองใหญ่ จะมีโอกาส
เป็นโรคนี้มากกว่าผู้อาศัยในเขตที่เจริญน้อยกว่า และพบว่าโรคสมองเสื่อมมีความสัมพันธ์กับความดันโลหิตสูง
สัมพันธ์กับการบริโภคเกลือและภาวะเครียดในกลุ่มคนเมือง รวมทั้งประวัติการเจ็บป่วยของญาติ กรรมพันธุ์
สาเหตุของโรคอัลไซเมอร์และภาวะสมองเสื่อม
โรคอัลไซเมอร์และภาวะสมองเสื่อม เกิดจากสาเหตุหลายประการ ดังนี้
๑. การเสื่อมสลายของเนื้อสมอง เนื้อสมองมีการเสื่อมสลายและการตายเกิดขึ้น โรคอัลไซเมอร์
(พบมากเป็นอันดับหนึ่งในกลุ่มโรคสมองเสื่อม) เกิดจากการสะสมของโปรตีนชนิดหนึ่งในเซลล์ประสาท และ
Amyloid plaques ในเนื้อสมองส่วนความจำ ทำให้เซลล์ตาย ไม่สามารถรับส่งกระแสประสาทได้ดังเดิม
๒. หลอดเลือดที่ไปเลี้ยงสมองมีการหนาตัว แข็งตัว หรือมีการตีบตัวผิดปกติ ทำให้ปริมาณเลือด
ไปเลี้ยงสมองลดลง และทำให้เนื้อสมองตาย กลุ่มผู้ป่วยที่มีปัจจัยเสี่ยง ผู้ป่วยโรคหลอดเลือดในสมอง (พบมาก
เป็นอันดับสองในกลุ่มโรคสมองเสื่อม) เช่น ผู้ป่วยที่มีความดันโลหิตสูง ผู้ป่วยเบาหวาน ผู้ป่วยที่มีระดับไขมัน
คลอเลสเตอรอลสูง ผู้ป่วยที่สูบบุหรี่ เป็นต้น
๓. การติดเชื้อในสมอง
๔. การขาดสารอาหารบางชนิดโดยเฉพาะวิตามิน B๑ วิตามิน B๑๒
๕. การแปรปรวนของเมตาโบลิกในร่างกาย เช่น การทำงานของต่อมไร้ท่อบางชนิดผิดปกติไป
การทำงานของต่อมไทรอยด์ผิดปกติ การทำงานของตับ ไตผิดปกติ เกิดของเสียคั่งในร่างกาย ทำให้สมองไม่สามารถ
สั่งการได้ตามปกติ
๖. การถูกกระทบกระแทกศีรษะอยู่เสมอ พบบ่อยในนักมวย นักกีฬาบางประเภท การเมาสุราหกล้ม
ศีรษะฟาดพื้น หากได้รับการกระทบกระเทือนบ่อยๆ ทำให้สมองส่วนนั้นตายและทำให้การทำงานของสมองไม่ปกติ
๗. เนื้องอกในสมอง โดยเฉพาะเนื้องอกที่เกิดจากด้านหน้าของสมอง ส่งผลต่อร่างกาย เช่น แขนขา
ไม่มีแรง มองเห็นภาพซ้อน ปวดศีรษะ อาเจียน (ความดันในกระโหลกศีรษะมากขึ้น) อาจทำให้บุคลิกภาพ ความจำ
และการตัดสินใจเปลี่ยนแปลง
อาการเตือนและอาการที่เกิดขึ้นของโรคสมองเสื่อม
อาการเตือนของโรคสมองเสื่อม ดังนี้
๑. หลงลืม ซึ่งส่งผลต่อชีวิตประจำวัน
๒. ทำกิจวัตรที่เคยทำไม่ได้
๓. มีปัญหาในการใช้ภาษา
๔. ไม่รู้เวลา
๑๒๘
