Page 206 - แนวทางการพัฒนาการจัดระบบบริการสุขภาพ

คู่มือแนวทางการอบรมหลักสูตรพระคิลานุปัฏฐาก (พระอาสาสมัครส่งเสริมสุขภาพประจำวัด-อสว.)

การป้องกัน และการรักษาโรคสมองเสื่อม
โรคสมองเสื่อมนั้น บางประเภทรักษาได้ หากผู้ป่วยเป็นผู้ป่วยที่สมองเสื่อมจากการขาดสารอาหาร
บางอย่าง เช่น วิตามิน B๑ B๑๒ หรือผู้ป่วยที่มีการแปรปรวนของระบบเมตาบอลิซึมของร่างกาย เมื่อได้รับ

การรักษาแล้ว อาการสมองเสื่อมจะดีขึ้น ซึ่งขึ้นอยู่กับอาการที่เป็น หรือความเสียหายของเนื้อสมอง และเมื่อ
รักษาแล้วอาการจะทรงอยู่เรื่อยๆ แต่บางประเภทไม่สามารถรักษาได้ หากเป็นโรคสมองเสื่อมที่เกิดจากการ
เสื่อมสลายของสมอง (เช่น อัลไซเมอร์) ปัญหาหลอดเลือดสมอง การติดเชื้อในสมอง หรือจากการการกระทบกระแทก

ซึ่งอาจมียาบางประเภทที่ช่วยชะลออาการของผู้ป่วย แต่ในที่สุดเมื่อมีอาการมากขึ้น อาการสมองเสื่อมของ
บุคคลนั้นจะมีอาการเช่นเดียวกับคนที่ไม่ได้รับยาเช่นกัน

การป้องกันโรคอัลไซเมอร์

สำหรับโรคสมองเสื่อมชนิดอัลไซเมอร์นั้น ปัจจุบันยังไม่มีทางป้องกันเฉพาะโรค แต่เชื่อว่าการบริหาร
สมองที่จะทำให้สมองมีสุขภาพที่ดี กิจกรรมที่ส่งเสริม เช่น

 การออกกำลังกาย มีงานวิจัยระบุว่าการออกกำลังกายเป็นประจำจะลดความเสี่ยงจากการเกิด
โรคอัลไซเมอร์ถึง ๕๐ เปอร์เซ็นต์ โดยใช้เวลาไม่ต่ำกว่า ๓๐ นาที สัปดาห์ละ ๕ ครั้ง ตัวอย่างที่ควรเล่น เช่น
แอโรบิก ลีลาศ รำมวยจีน กีฬาเปตอง รำวง ฯลฯ

 รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ รับประทานอาหารที่สะอาด สุก ให้ครบ ๕ หมู่ ข้าว เนื้อสัตว์
ผัก ผลไม้ น้ำดื่มวันละ ๘ แก้ว ควรงดหรือหลีกเลี่ยงรับประทานอาหารไขมันสูง อาหารทอดต่างๆ อาหาร
ฟาสต์ฟูด งดรับประทานอาหารที่มีเกลือมากเกินความต้องการ อาหารเค็มมากๆ

 นอนหลับอย่างมีคุณภาพ หลับให้ได้วันละ ๖ - ๘ ชั่วโมง เข้านอนเป็นเวลาให้เป็นปกติทุกวัน
อารมณ์ดีก่อนเข้านอน บางคนอาจสวดมนต์ก่อนนอน
 การเครียดและการผ่อนคลาย เช่น การฝึกจิตใจให้ผ่องใส การนั่งสมาธิ การหายใจคลายเครียด

 การป้องกันการบาดเจ็บบริเวณศีรษะ หลีกเลี่ยงกิจกรรมทางกีฬาที่เกิดการกระทบกระแทก
ทางศีรษะบ่อยๆ เช่น การเล่นฟุตบอล การชกมวย การเกิดอุบัติเหตุจากการปั่นจักรยานหรือมอเตอร์ไซค์

 การฝึกสมอง ฝึกความจำ การเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ การเล่นเกมส์ต่างๆ เช่น หมากรุก เกมโกะ
เกมครอสเวิร์ด ฯลฯ ฝึก ๕ W (who (ใคร) what (อะไร) where (ที่ไหน) when (เมื่อไหร่) และwhy (ทำไม))
 การมีกิจกรรมทางสังคม เช่น การเทศนาธรรม งานบุญต่างๆ การพบปะเพื่อนฝูง ฯลฯ

บทบาทและข้อควรคำนึงเบื้องต้นสำหรับผู้ดูแล

ผู้ป่วยโรคอัลไซเมอร์ต้องการความอบอุ่นใจมาก ต้องการการให้กำลังใจ การสนับสนุน และคำชมเชย
การดูแลช่วยเหลือจากคนใกล้ชิดและผู้ดูแล การหลงลืม ทำอะไรผิดพลาด จนมีพฤติกรรมหรืออาการต่างๆ ที่ทำให้

ญาติ ผู้ดูแลอาจรู้สึกรำคาญ ดูถูก ดูแคลน หรือขบขัน พูดจาไม่ระวังปาก ต่อไปนี้เป็นข้อควรคำนึงเบื้องต้น
๑. อาการต่างๆ ที่พบในผู้ป่วยอัลไซเมอร์เกิดจากโรคทางสมอง มิใช่การแกล้งทำหรือความตั้งใจจะทำ

๒. ผู้ป่วยอัลไซเมอร์จะมีสติปัญญาลดลง จึงไม่ควรคาดหวังที่จะให้เขาเรียนรู้ในสิ่งที่สอนไป
๓. ผู้ป่วยต้องการการสนับสนุนและกำลังใจ ทนไม่ได้กับสายตาที่ดูถูก ดูแคลน หรือขบขัน การปฎิบัติ
ต่อผู้ป่วยโดยสงบและใจเย็น โดยบอกให้ผู้ป่วยปฎิบัติตามทีละอย่างพร้อมทั้งอธิบายไปด้วยอย่างช้าๆ

๔. ผู้ป่วยต้องการศักดิ์ศรี ไม่ต้องการให้ใครมาปฏิบัติต่อตนเหมือนเป็นเด็กที่ต้องพึ่งพาคนอื่น การใช้
คำพูดที่ไพเราะ สุภาพต่อผู้ป่วยจะทำให้เกิดบรรยากาศที่ดีและเป็นมิตรระหว่างผู้ป่วยและผู้ดูแล

๑๓๐