Page 754 - แนวทางการพัฒนาการจัดระบบบริการสุขภาพ

18
บริการดูแลระยะยาวส าหรับผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง ได้แก่
บริการด้านสาธารณสุข เช่น บริการการตรวจคัดกรอง ประเมินความต้องการดูแล บริการดูแล

ที่บ้าน บริการสร้างเสริมสุขภาพและป้องกันโรค บริการกายภาพบ าบัด บริการกิจกรรมบ าบัด บริการด้านการพยาบาล
และอุปกรณ์เครื่องช่วยทางการแพทย์ตามที่แผนการดูแลก าหนด เป็นต้น

บริการด้านสังคม เช่น บริการช่วยเหลืองานบ้าน การปฏิบัติกิจวัตรประจ าวัน บริการอุปกรณ์ช่วยเหลือ
ทางสังคม กิจกรรมนอกบ้าน และอื่นๆ

กลุ่มผู้ป่วยระยะประคับประคองและระยะท้าย
มีประเมินความต้องการการดูแลแบบประคับประคอง เพื่อวางแผนการดูแลทั้ง 4 ด้าน คือ ด้านร่างกาย ด้านจิตใจ
ด้านจิตวิญญาณ และด้านสังคม

1) ด้านร่างกาย (Physical care)
(1) สังเกตพฤติกรรมและการเปลี่ยนแปลงทางร่างกาย

(2) มีการวางแผนการดูแลล่วงหน้า (Advance Care Planning)
(3) ดูแลหรือช่วยปฏิบัติกิจวัตรประจ าวัน เช่น ความสะอาดร่างกาย และแผล (ถ้ามี)
(4) ดูแลหรือจัดท าอาหารที่เหมาะสมกับโรคของผู้ป่วย และการให้อาหารผ่านช่องทางที่เหมาะสม
(5) ปรับสถานที่หรือสิ่งแวดล้อมให้มีความปลอดภัยในการใช้ชีวิตประจ าวัน
(6) ลดความเจ็บปวดทรมานจากการเจ็บป่วย เช่น การดูแลเรื่องการให้ยา การจัดท่าทาง
การให้ออกซิเจน เป็นต้น
(7) การป้องกันการเกิดอุบัติเหตุในผู้ป่วยที่มีปัญหาทางสมอง เช่น การล้ม หลงลืม ท าเรื่องเดิมซ้ า
การโวยวาย เป็นต้น
(8) การป้องกันการเกิดแผลกดทับ การพลิกตะแคงตัวในผู้ป่วยที่ช่วยเหลือตัวเองไม่ได้ การติดเชื้อเพิ่ม
(9) การดูแลความสะอาดหลังขับถ่ายและการเปลี่ยนผ้าอ้อมส าหรับผู้ป่วยติดเตียง
(10) การดูแลสุขอนามัยช่องปาก
(11) ดูแลและท าความสะอาดของอุปกรณ์ เครื่องใช้ส าหรับผู้ป่วย เช่น ปรอทวัดไข้ เครื่องวัดความดัน
สายอาหารทางจมูก สายปัสสาวะ เป็นต้น
19
2) ด้านจิตใจ (Psychological care)
(1) การประเมินสภาพจิตใจผู้ป่วย ซึ่งอาจรวมถึงญาติผู้ป่วย ทั้ง สภาพอารมณ์ (emotion) ความคิด (thought)
หรือพฤติกรรม (behavior)
(2) การให้การปรึกษา (Counseling)
(3) การใช้เทคนิคผ่อนคลาย : การผ่อนคลายกล้ามเนื้อ การก าหนดลมหายใจ การใช้จินตนาการ
การนวด ดนตรีบ าบัด สุคนธบ าบัด
(4) การส่งต่อการให้การปรึกษาในกรณีจ าเป็น ส่งต่อนักจิตวิทยาหรือจิตแพทย์ กรณีมีภาวะวิตกกังวล
หรือภาวะซึมเศร้าที่จ าเป็นต้องจัดการอาการ

18 คู่มือสนับสนุนการบริหารจัดการระบบบริการดูแลระยะยาวด้านสาธารณสุข ส าหรับผู้สูงอายุที่มีภาวะพึงพิงในระบบหลักประกับสุขภาพแห่งชาติ

19 พรทวี ยอดมงคล. คู่มือส าหรับประชาชนการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายแบบประคับประคอง(Palliative Care) : การดูแลทางจิต อารมณ์ ความรู้สึกของผู้ป่วยและ
ญาติ.ส านักงานคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ (สช.). 2559

[25]