Page 117 - Best practice_Oral2024 (อัพเดต)

C9

ปัจจัยที่มีผลต่อการเสียชีวิตและบาดเจ็บรุนแรงโดยใช้ฐานข้อมูลอุบัติเหตุ จังหวัดลำปาง

นายแพทย์นพดล สี่สุวรรณ, นางสาวจิรัชยา พันสุภา และนางสาววรุณกาญจน์ เมืองสุวรรณ

โรงพยาบาลลำปาง จังหวัดลำปาง เขตสุขภาพที่ 1
ประเภท วิชาการ

ความสำคัญของปัญหาวิจัย
อุบัติเหตุเป็นสาเหตุของการพิการและการเสียชีวิตทั่วโลกประมาณ 10% ของผู้บาดเจ็บทั้งหมด
จะเสียชีวิต ความรุนแรงของอุบัติเหตุขึ้นอยู่กับหลายปัจจัยเช่น กลไกการบาดเจ็บ อายุของผู้ป่วยหรือ
โรคประจำตัวของผู้บาดเจ็บ การทราบถึงปัจจัยที่สัมพันธ์กับการรุนแรงเป็นปัจจัยสำคัญในการพัฒนาการดูแล

และการป้องกันความรุนแรงที่จะเกิดขึ้น (1-4) ในประเทศไทย ปี พ.ศ. 2561 สำนักระบาดวิทยา รายงานสรุป
การเกิดอุบัติเหตุ สาเหตุที่พบบ่อยสุดคือ อุบัติเหตุขนส่ง 76,189 ราย ร้อยละ 48.2 รองลงมาได้แก่ พลัดตก
หรือหกล้ม 35,123 ราย และอัตราการบาดเจ็บเสียชีวิตคือ การตกน้ำ ร้อยละ 47.02 (4)

วัตถุประสงค์การศึกษา
ศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อความรุนแรงของผู้บาดเจ็บโดยใช้ฐานข้อมูลอุบัติเหตุจังหวัดลำปาง เพื่อนำมา

พัฒนาในการรักษาและป้องกันในอนาคต

วิธีการศึกษา
เป็นการศึกษาย้อนหลัง เก็บข้อมูลจากข้อมูลอุบัติเหตุจากข้อมูลเฝ้าระวังการบาดเจ็บ (Injury Surveillance)
โรงพยาบาลลำปาง ตั้งแต่ 1 ตุลาคม 2561 - 30 กันยายน 2565 เปรียบเทียบลักษณะพื้นฐานของผู้ป่วยจำแนก
ตามการเสียชีวิตและการบาดเจ็บรุนแรง เช่น เพศ อายุ สาเหตุ ยานพาหนะ เป็นต้น ตัวแปรบอกลักษณะ

ใช้สถิติ Exact probability test, ตัวแปรต่อเนื่องใช้สถิติ t-test หรือ Ranksum test วิเคราะห์ปัจจัยที่มีผลต่อ
ระดับความรุนแรงโดยใช้ logistic regression analysis กำหนดนัยสำคัญที่ p-value < 0.05 โดยใช้โปรแกรม
®
STATA version 17.0
ผลการศึกษา

เพศชายมีการเสียชีวิตและบาดเจ็บรุนแรงสูงกว่าเพศหญิง (77%, 78.3%) ส่วนมากเป็นกลุ่มอายุ
18 - 60 ปี (67.2%, 65.9%) มีถิ่นอาศัยภายในจังหวัด (89%, 87.8%) ปัจจัยที่มีผลต่อการเสียชีวิตได้แก่ อายุ
> 60 ปี (RR 2.9; 95% CI 1.25-6.59; p = 0.013) ทำร้ายตนเอง (RR 14.6; 95% CI 0.12-2.07; p = 0.013)
เกิดเหตุบนถนน/ทางหลวง (RR 12.9; 95% CI 4.49-36.85; p < 0.001) ปัจจัยที่มีผลต่อการบาดเจ็บรุนแรง

ได้แก่ อายุ > 60 ปี (RR 1.9; 95% CI 2.31-3.32; p <0.001) ที่อยู่ในจังหวัดลำปาง (RR 1.6; 95% CI 1.40 -
1.88; p <0.001) ทำร้ายตนเอง (RR 7.4; 95% CI 5.97-9.25; p < 0.001) เกิดเหตุบนถนน/ทางหลวง
(RR 1.8; 95% CI 1.62-2.05; p < 0.001) ใช้แอลกอฮอล์ (RR 2.8; 95% CI 2.47-3.10; p < 0.001)

อภิปรายผล
จากการศึกษาพบหลายปัจจัยสำคัญที่ส่งผลต่อการเสียชีวิตและการบาดเจ็บรุนแรงจากอุบัติเหตุ

ที่สามารถป้องกันได้เช่น การบาดเจ็บทางถนนหรือการใช้แอลกอฮอล์ เป็นต้น รวมถึงควรหาทางลดความเสี่ยง
การบาดเจ็บในผู้สูงอายุที่มากกว่า 60 ปี เพื่อลดการเสียชีวิตและบาดเจ็บรุนแรง