Page 183 - Best practice_Oral2024 (อัพเดต)

E23

การพัฒนาระบบคัดกรองสุขภาพจิตวัยเรียนเชิงรุก “ครู หมอ พ่อแม่”
อำเภอสรรพยา จังหวัดชัยนาท

นางสาวบุษยา ดำคำ
โรงพยาบาลสรรพยา จังหวัดชัยนาท เขตสุขภาพที่ 3

ประเภท นวัตกรรมและสิ่งประดิษฐ์

ความสำคัญของปัญหา
โรคสมาธิสั้นหรือ Attention-deficit hyperactivity disorder (ADHD) เป็นโรคทางจิตเวชเด็กที่พบ

บ่อยที่สุดโรคหนึ่ง พบว่าทั่วโลกมีความชุกของโรคสมาธิสั้นมากกว่าร้อยละ5 (Drechsler et al., 2020) สำหรับ
ประเทศไทยมีการสํารวจความชุกของโรคสมาธิสั้นเท่ากับร้อยละ 8.1 โดยพบอัตราส่วนเพศชายต่อเพศหญิง
เท่ากับ 3:1 (กรมสุขภาพจิต, 2557) ส่งผลต่อปัญหาด้านพฤติกรรมความรุนแรง การนอน อารมณ์และ
ความสัมพันธ์ทางสังคม เพิ่มโอกาสเพิ่มปัญหาสุขภาพจิต เช่น โรคซึมเศร้า โรควิตกกังวล โรคที่เกิดร่วมกับโรค

สมาธิสั้นและเป็นต่อเนื่องจนถึงผู้ใหญ่ที่เพิ่มขึ้น (Cortese et al., 2020) มีวัตถุประสงค์เพื่อเด็กวัยเรียนได้รับ
การเข้าถึงดูแลบริการรักษาพยาบาลตามมาตราฐาน และลดปัญหาด้านพฤติกรรมและอารมณ์ ส่งผลต่อ
ร่างกาย จิตใจ อารมณ์ สังคมและสติปัญญาที่ดี
ประเทศไทยมีการให้บริการของกลุ่มโรคจิตเวชเด็ก ปี พ.ศ.2565-พฤษภาคม พ.ศ. 2566 ร้อยละการ

ใช้บริการของ 3 กลุ่มโรคจิตเวชเด็กไทย ปี พ.ศ. 2565 เทียบกับ 5 เดือนแรก ปี พ.ศ. 2566 พบภาวะปัญญา
อ่อน (F70.xx-F79.xx) ร้อยละ1.80 และ1.81 ตามลำดับ ความผิดปกติของพัฒนาการทางจิต (F80.xx-F89.xx)
ร้อยละ 4.15 และ 4.47 ตามลำดับ และความผิดปกติทางอารมณ์และพฤติกรรมที่มักเริ่มต้นในวัยเด็กและ

วัยรุ่น (F90.xx-F98.xx) ร้อยละ 5.55และ 5.51ตามลำดับ แนวโน้มจังหวัดชัยนาทเป็นอันดับสองที่มีอัตราป่วย
รายใหม่ต่อ100,000 ประชากรสูงสุด10 อันดับแรก (กรมสุขภาพจิต, 2566) สำหรับอำเภอสรรพยา จังหวัด
ชัยนาท พบว่าจากสถิติข้อมูลในปีงบประมาณ 2563- 2566 จากการสำรวจข้อมูลนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่
1- มัธยมศึกษาปีที่ 3 พบความเสี่ยงด้านพฤติกรรมและอารมณ์ โรคจิตเวชเด็ก 4 โรคหลัก คือ 1) สมาธิสั้น
(ADHD) 2) สติปัญญาบกพร่อง (ID) 3) เด็กบกพร่องทางการเรียนรู้(LD) และ 4) ออทิสติก (ASD) พบว่าพฤติกรรมเรียนรู้

ช้า ด้านการอ่าน เขียน คิดคำนวณ เพิ่มจากร้อยละ 54 เป็นร้อยละ 87.23 (รายงานประจำปีโรงพยาบาลสรรพ
ยา, 2566) ทั้งนี้เด็กวัยเรียนจำนวนหนึ่ง ขาดโอกาสในการเข้าถึงบริการเมื่อพบปัญหาพฤติกรรมและอารมณ์
ร่วมด้วย เนื่องมาจากมีปัญหาการเรียนและได้รับการดูแลจากครูและผู้ปกครอง ความไม่เข้าใจลักษณะโรคและ

ข้อจำกัดของเด็กที่ส่งผลให้การเรียนแย่ลง เติบโตเป็นวัยรุ่นที่มีปัญหาพฤติกรรมและอารมณ์ตามมา เช่น ติด
สารเสพติด พฤติกรรมเกเรปัญหาพฤติกรรมทางเพศ (บุรฉัตร ศักดิ์ศรีทวี และคณะ, 2562) ดังนั้นเพื่อให้ผลการ
รับบริการและสาเหตุหลักของเด็กวัยเรียนได้รับการดูแลและช่วยเหลือตามแนวทางป้องกันการเกิดโรคจิตเวช
เด็ก ภายใต้แนวคิด “ ครู หมอ พ่อแม่” จึงได้พัฒนารูปแบบการดูแลเด็กวัยเรียนแบบบูรณาการระหว่าง

บุคลากรทางการแพทย์ตั้งแต่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล ผู้ปกครอง และครู เพื่อเป็นแนวทางในการดูแล
เด็กที่มีความเสี่ยงโรคจิตเวชเด็กให้ได้รับการคัดกรอง ปรับพฤติกรรม ส่งต่อเพื่อการวินิจฉัยและรักษาได้อย่างมี
ประสิทธิภาพ