Page 468 - Best Practice Poster 2024 (อัพเดต)
P. 468
L17
เจลพอกเข่าด้วยสมุนไพร ในผู้ป่วยที่มีอาการปวดเข่า
นางสาวธนภรณ์ บุญชู
โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านหนองบัว จังหวัดตาก เขตสุขภาพที่ 2
ประเภท นวัตกรรมและสิ่งประดิษฐ์
ความสำคัญของปัญหาวิจัย
โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านหนองบัว ได้จัดทำนวัตกรรม เจลพอกเข่าด้วยสมุนไพร ในผู้ป่วย
ที่มีอาการปวดเข่า เนื่องจากข้อเข่าเป็นข้อที่รับน้ำหนักและใช้งานมาก และมีการเสื่อมสภาพของกระดูกข้อเข่า
ซึ่งการปวดเข่านี้อาจส่งผลต่อการประกอบกิจวัตรประจำวัน การทำงาน รวมถึงสภาพจิตใจคุณภาพชีวิต
ของผู้ป่วยได้และในด้านการรักษาด้วยศาสตร์ทางการแพทย์แผนไทย นอกจากการนวดรักษาและการรับประทาน
ยาสมุนไพรเพื่อ ลดอาการปวดเข่าแล้ว ยังมีการนำสมุนไพรมาใช้บรรเทาอาการแก้ปวดด้วย นั่นคือ การพอกยา
สมุนไพร จากการดำเนินงานที่ผ่านมา พบว่า การใช้ยาพอกสมุนไพรแบบเก่ามีขั้นตอนและอุปกรณ์ ที่ใช้ค่อนข้าง
จะหลากหลายขั้นตอนและยุ่งยาก และเนื่องจากในชุมชนเขตรับผิดชอบ ประชากรส่วนใหญ่จะเป็นชาวเขาเผ่า
ปากากะญอ ประชาชนส่วนใหญ่ยังมีข้อบกพร่องทางการอ่าน เขียน และสื่อสารในภาษาไทย ทางโรงพยาบาล
ส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านหนองบัวรับรู้และเล็งเห็นความสำคัญในข้อนี้ จึงมีความสนใจที่จะพัฒนาตำรับยา
สมุนไพรพอกเข่า นำมาต่อ ยอดเป็นผลิตภัณฑ์ให้อยู่ในรูปแบบเจล เพื่อสะดวกต่อการใช้งาน การจัดเก็บ
และการเข้าถึงการรับบริการ ของผู้ป่วยที่มีอาการปวดเข่า มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาเจลพอกเข่าสมุนไพรในการลด
อาการปวดในผู้ป่วยที่มี ภาวะข้อเข่าเสื่อม
ดังนั้นโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านหนองบัว จึงได้จัดทำเจลพอกเข่าด้วยสมุนไพร โดยได้นำ
สมุนไพรที่มีในท้องถิ่น มาหมักรวมกันเพื่อทำเป็นสารสกัดที่ได้จากสมุนไพร มาทำเป็นเจลพอกเข่าสมุนไพรรวม
ไปถึงการรักษาอาการปวดเมื่อย ซึ่งสมุนไพรที่นำมาทำสารสกัดมีสรรพคุณลดอาการปวดบวม อาการอักเสบ
ของกล้ามเนื้อ เพื่อเป็นแนวทางการรักษาทางการแพทย์แผนไทยได้อีกวิธีหนึ่งกับผู้ที่มีอาการปวดและง่าย
ต่อการใช้งานไม่ยุ่งยาก นอกจากนี้กรรมวิธีการทำง่ายประชาชนสามารถนำไปใช้งานได้เอง
วัตถุประสงค์การศึกษา
1. ผู้ป่วยสามารถดำเนินชีวิตได้ดียิ่งขึ้นจากอาการของโรคมีอาการข้อเข่าปวดลดลงจากการประเมิน
ความเจ็บปวด (VAS)
2. ผู้ป่วยข้อเข่าเสื่อมมีความพึงพอใจในการรับบริการการแพทย์แผนไทยในการรักษา
วิธีการศึกษา
การจัดทำนวัตกรรมเจลพอกเข่าสมุนไพร
1. การเตรียมสารสกัดสมุนไพร นำสมุนไพรสดประกอบด้วย ไพล ข่า ขิง ใบย่านาง เหล้าขาว
2. นำสมุนไพรหั่นและโขลกให้แตกเป็นชิ้นเล็กๆ แล้วคลุกเคล้าผสมกันจากนั้นเทเหล้าขาว คลุกเคล้า
ผสมให้เข้ากันอีกรอบ แล้วส่วนผสมสมุนไพรใส่โหล ปิดปากโหลให้สนิท แล้วนำไปแช่ในตู้เย็นเป็นเวลา
1 สัปดาห์
3. นำส่วนผสมสมุนไพรที่หมักไว้ 1 สัปดาห์ มาคั้นกรองเอาแต่ส่วนน้ำสมุนไพร
4. เตรียมเจลโดยเริ่มจากการละลาย Carbopol 940 ในน้ำสะอาด คนจนเป็นเนื้อเดียวกัน จากนั้นเติม
Tri Ethanolamine (TEA) ทำการคนให้เข้ากันจนเริ่มเป็นเนื้อเจลเหลวใส แล้วผสมกับสารสกัดสมุนไพร
ที่เตรียมไว้ คนให้เป็นเนื้อเดียวกัน แล้วกรองโดยผ้าขาวบาง ใส่เจลพอกเข่าสมุนไพรลงในหลอดบรรจุภัณฑ์
