Page 76 - Best Practice Poster 2024 (อัพเดต)

B4

ค่าคะแนนคัดกรองความเสี่ยงมะเร็งลำไส้ใหญ่ของหนองบัวลำภู

เพื่อนำมาส่องกล้องลำไส้ใหญ่ในราย ที่มีเลือดแฝงในอุจจาระ
Nongbualamphu score before screening colonoscopy in case Fit test positive
ธนวัฒน์ พันธุ์พรหม, รัฐพร ตั้งเพียร, สุริยา คุณาชน,

พิชัย สุวัฒนพูนลาภ, สุภาภรณ์ พิณพาทย์
โรงพยาบาลหนองบัวลำภู เขตสุขภาพที่ 8
ประเภท วิชาการ

ความสำคัญของปัญหา
การคัดกรองเพื่อหามะเร็งลำไส้ใหญ่สามารถทำโดยการตรวจหาเลือดในอุจจาระ (Fecal immunochemical
test, FIT) เป็นวิธีการตรวจที่ง่าย, สะดวก, ประหยัด นอกจากนี้ยังมีการนำข้อมูลพื้นฐานทางคลินิกและปัจจัย
เสี่ยงต่าง ๆ ได้แก่ เบาหวาน, น้ำหนัก, การดื่มสุรา มาจัดทำคะแนนการคัดกรองความเสี่ยงมะเร็งลำไส้ใหญ่

ได้แก่ The Asia-Pacific Colorectal Screening (APCS) score, Colorectal Neoplasia Predict (CNP)
score, Korean Colorectal Screening (KCS) score, Modified APCS score, 8 Points Risk (8 PR)
score ซึ่งแต่ละวิธีมีความไว, ความจำเพาะที่แตกต่างกัน
ปัจจุบันแผนพัฒนางานสาขามะเร็งของประเทศไทย ได้กำหนดให้มีการคัดกรองมะเร็งลำไส้ใหญ่ในคนไทย

ทุกคนที่อายุ >50 ปี โดยการตรวจหาเลือดแฝงในอุจจาระ และถ้าหากมีเลือดแฝงจะนำมาส่องกล้องลำไส้ใหญ่
ดังนั้น จ.หนองบัวลำภูมีประชากรอายุ >50 ปีประมาณ 125,000 ราย และถ้าหากนำอัตราการคัดกรอง FIT
ที่พบเลือดแฝงในอุจจาระร้อยละ 8.7 ทำให้จำนวนที่ต้องนำมาส่องกล้องเพื่อยืนยันประมาณ 13,000 ราย
ซึ่งเกินความสามารถที่จะทำได้ ผู้วิจัยจึงมีแนวคิดนำค่าคะแนนทุกชนิดมาจัดทำค่าคะแนนคัดกรองความเสี่ยง

มะเร็งลำไส้ใหญ่ของหนองบัวลำภู (Nongbualamphu:NB score) ขึ้นใหม่ แล้วนำมาคัดกรองอีกชั้นหนึ่งในราย
ที่มีผลเลือดแฝงในอุจจาระเพื่อนำมาใช้จัดลำดับในการส่องกล้องลำไส้ใหญ่
วัตถุประสงค์การศึกษา

1. จัดทำคะแนนคัดกรองความเสี่ยงมะเร็งลำไส้ใหญ่ของหนองบัวลำภู (Nongbualamphu:NB score)
2. ศึกษาเปรียบเทียบความเหมาะสมค่าคะแนน APCS score และ NB score เพื่อนำมาช่วยคัดกรอง
อีกชั้นหนึ่งก่อนการส่องกล้องลำไส้ใหญ่ แล้วนำมาจัดลำดับการส่องกล้องลำไส้ใหญ่

วิธีการศึกษา การวิจัยเชิงวินิจฉัยแบบภาคตัดขวาง ในรายอายุ > 50 ปีที่คัดกรองมะเร็งลำไส้ใหญ่โดยการตรวจ
อุจจาระแล้วพบผลการตรวจเลือดแฝงในอุจจาระและได้ส่องกล้องลำไส้ใหญ่สำเร็จ ระหว่าง 1 ม.ค.-31 ธ.ค.2566

จำนวน 362 ราย จากนั้นนำผลการส่องกล้องมาประเมินความเหมาะสมการนำ APCS score และ NB score
มาใช้คัดกรองอีกชั้นหนึ่งในรายที่มีผลเลือดแฝงในอุจจาระ
วิธีการทำคะแนนและแบ่งกลุ่ม NB score เมื่อคำนวณ APCS score, BMI and APCS score,
Alcohol and APCS score, CNP score, KCS score และ 8 PR score แล้วเข้าเกณฑ์กลุ่มเสี่ยงสูงจะกำหนดให้

ข้อละ 1 คะแนน แต่ถ้าไม่เข้าเกณฑ์กลุ่มเสี่ยงสูงจะให้ 0 คะแนน ดังนั้นจะมีคะแนนที่เป็นไปได้ในแต่ละรายคือ
0-6 คะแนน แล้วแบ่งกลุ่ม NB score เป็นกลุ่มเสี่ยงต่ำมี 0-2 คะแนน, กลุ่มเสี่ยงปานกลางมี 3-4 คะแนน, กลุ่ม
เสี่ยงสูงคือมี 5-6 คะแนน,กลุ่มเสี่ยงปานกลางและเสี่ยงสูงคือมี 3-6 คะแนน

ผลการศึกษา พบ advance colorectal neoplasia (ACN) 18.78% (colorectal cancer 5.52%,
advance adenoma 13.26%) และในรายที่มี NB score กลุ่มเสี่ยงปานกลางและเสี่ยงสูงทำให้ผลส่องกล้อง

ลำไส้ใหญ่แล้วพบ ACN สูงสุด 47.17% โดยเป็นผลบวกจริง13.81% และมีผลลบลวง (เป็น ACN แต่ตรวจไม่พบ)