Page 543 - Best Practice Poster 2024 (อัพเดต)
P. 543
N7
โปรแกรมการเสริมสร้างความรอบรู้ด้านการใช้ยาในชุมชนอย่างสมเหตุผลของอาสาสมัคร
สาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) ในชุมชนเขตพื้นที่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพชัยชนะ จ.ยโสธร
ภก.ปริญวัฒน์ ธีระนิรันดร์กุล สสจ.ยโสธร
ภก.กาญจนา เสียงใส สสจ.ยโสธร
นางจันทร์คำ ยอดดี รพ.สต.ชัยชนะ
เขตสุขภาพที่ 10
ประเภท วิชาการ
ความสำคัญของปัญหาวิจัย
การใช้ยาอย่างไม่สมเหตุผลเกิดขึ้นทั่วโลก มีปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการใช้ยาอย่างสมเหตุผล คือ
เจ้าหน้าที่ที่ดูแลสุขภาพผู้ป่วย ภาระผู้ป่วยและการให้บริการสุขภาพ (WHO, 2009) ปี พ.ศ. 2557 พบประชากร
ไทยบริโภคยาสูง 1.6 แสนล้านบาท เป็นการใช้ยาเกินความจำเป็น 2 พันล้านบาท และเป็นการใช้ยาที่ยังมี
ข้อสงสัยต่อประสิทธิภาพประมาณ 4 พันล้านบาท ทำให้พบปัญหาเชื้อดื้อยาจำนวน 38,000 คน คิดเป็นการ
สูญเสียโดยรวม 4.2 หมื่นล้านบาท (Drug and Medical Supply Information, 2016) ซึ่งการใช้ยาปฏิชีวนะ
มากเกินความจำเป็นพบบ่อยในโรคระบบการหายใจส่วนบน อุจจาระร่วงเฉียบพลันและแผลสด ทั้งที่โรคเหล่านี้
อาจเป็นโรคที่เกิดการติดเชื้อไวรัสหรือสามารถหายได้เองโดยไม่ต้องการยาปฏิชีวนะ (Angkanavisan et al.,
2012) หนึ่งในสาเหตุสำคัญของเชื้อดื้อยา คือ การใช้ยาอย่างไม่สมเหตุผล ซึ่งการบริโภคยาปฏิชีวนะเป็นจำนวน
มากจะก่อให้เกิดการดื้อยามากขึ้น การให้ความรู้แก่ผู้รับบริการจึงเป็นแนวทางที่จะช่วยส่งเสริมและป้องกัน
การใช้ยาอย่างไม่สมเหตุผลได้ (Thai Health Promotion Foundation, 2018)
อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) เป็นบุคลากรสุขภาพที่อยู่ใกล้ชิดประชาชนและเป็น
หนึ่งในทีมสุขภาพที่มีบทบาทสำคัญในการพัฒนาสุขภาพของประชาชนในชุมชน และบทบาทที่เกี่ยวข้องกับยา
ของ อสม. ได้แก่ การจัดหายาพื้นฐานที่จำเป็นไว้ใช้และการให้ความรู้เรื่องยาแก่เพื่อนบ้าน (Sararuk, 2010)
กระทรวงสาธารณสุข ให้ความสำคัญและดำเนินการอย่างต่อเนื่องในการพัฒนาศักยภาพของอสม. เพื่อให้
มีความรู้ในด้านต่าง ๆ และปัจจุบันได้กำหนดบทบาทของ อสม. ให้ดูแลผู้ป่วยโรคไม่ติดต่อเรื้อรังโดยการเยี่ยม
บ้านรวมถึงการให้คำแนะนำเรื่องการใช้ยาเบื้องต้น (Department of Health Service Support, 2018)
ความรอบรู้ด้านการใช้ยาอย่างสมเหตุผล จึงมีความสำคัญต่อการดำเนินงานของ อสม. ในพื้นที่และนำไป
ใช้ประโยชน์ในชุมชนได้จริง
อสม.ในเขตพื้นที่รับผิดชอบของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลชัยชนะ จ.ยโสธร มีหน้าที่รับผิดชอบ
ดูแลสุขภาพของประชาชน พบว่า อสม.ยังไม่ได้รับการเสริมสร้างความรอบรู้ด้านการใช้ยาในชุมชนอย่าง
สมเหตุผล และในพื้นที่ก็ประสบปัญหาการใช้ยาไม่สมเหตุผลของคนในชุมชน จึงมีความสำคัญสอดคล้อง
กับปัญหาของพื้นที่ โดยมีเป้าหมายพัฒนาศักยภาพให้ อสม.มีความรอบรู้ สามารถในการนำไปปฏิบัติและ
เผยแพร่ให้แก่ประชาชนได้อย่างถูกต้องและทำให้ประชาชนใช้ยาได้อย่าง ถูกวิธี เหมาะสมและช่วยลด
ความเสี่ยงในการเกิดเชื้อดื้อยาในชุมชนในอนาคต
วัตถุประสงค์การศึกษา
1. เพื่อสำรวจระดับความรอบรู้ในการใช้ยาสมเหตุผลของ อสม. เขตพื้นที่ รพ.สต. ชัยชนะ
2. เพื่อเปรียบเทียบค่าเฉลี่ยความรอบรู้ด้านการใช้ยาอย่างสมเหตุผลของ อสม. ก่อนและหลังได้รับการ
เสริมสร้างความรอบรู้
