Page 239 - Best practice_Oral2024 (อัพเดต)

F25

ผลการพัฒนาแนวทางการป้องกันและแก้ไขภาวะโลหิตจางในหญิงตั้งครรภ์

โรงพยาบาลโกสุมพิสัย จังหวัดมหาสารคาม

นางสาวดาวเรือง จัตุชัย

โรงพยาบาลโกสุมพิสัย จังหวัดมหาสารคาม
ประเภท วิชาการ

บทคัดย่อ
ภาวะโลหิตจางในหญิงตั้งครรภ์เป็นความผิดปกติทางระบบเลือดที่พบได้บ่อยที่สุดในหญิงตั้งครรภ์
ข้อมูลย้อนหลัง พ.ศ. 2562-2564 ของห้องคลอดโรงพยาบาลโกสุมพิสัย จ.มหาสารคาม พบหญิงตั้งครรภ์
มีภาวะโลหิตจาง ร้อยละ 15.32 , 11.94 และ 14.28 ตามลำดับ ซึ่งเกินเป้าหมายของกรมอนามัย

กระทรวงสาธารณสุข(<10%) จึงทำวิจัยนี้ขึ้น โดยนำแนวทางการเฝ้าระวังและดูแลภาวะโลหิตจาง
ในหญิงตั้งครรภ์ จากคู่มือ แนวทางการดำเนินงาน อนามัยแม่และเด็กเขตสุขภาพที่ 7 มาพัฒนาให้เข้ากับบริบท
ของโรงพยาบาล เพิ่มการส่งเสริมความรู้และการติดตามหญิงตั้งครรภ์ให้เข้ามารับบริการ วัตถุประสงค์
เพื่อประเมินผลการพัฒนาแนวทางการป้องกันและแก้ไขภาวะโลหิตจางในหญิงตั้งครรภ์ โดยเปรียบเทียบภาวะโลหิตจาง

ขณะตั้งครรภ์และวันมาคลอด ประเมินความชุกของภาวะโลหิตจางในหญิงตั้งครรภ์ เป็นการศึกษา
แบบ Retrospective cohort study เก็บข้อมูลย้อนหลังจากทะเบียนคลอด ประชากร คือหญิงตั้งครรภ์ที่ฝากครรภ์
และคลอดในโรงพยาบาลโกสุมพิสัย ระหว่าง 1 ตุลาคม 2564 ถึง 30 กันยายน 2565 จำนวน 188 ราย วิเคราะห์ข้อมูล
ความชุกของภาวะโลหิตจางในหญิงตั้งครรภ์ ด้วยค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย Chi-square test และเปรียบเทียบภาวะ

โลหิตจางขณะฝากครรภ์และวันมาคลอดของหญิงตั้งครรภ์ด้วย Chi-square test
ผลการวิจัยพบว่าหญิงตั้งครรภ์ที่ MCV< 80fL และ DCIP positive มีภาวะโลหิตจางมากกว่าหญิง
ตั้งครรภ์ที่ MCV≥ 80fL และ DCIP negative อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<.01) หญิงตั้งครรภ์ที่ฝากครรภ์ครบคุณภาพ

มีภาวะโลหิตจางน้อยกว่าหญิงตั้งครรภ์ที่ฝากครรภ์ไม่ครบคุณภาพอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<.05) และพบว่า
หญิงตั้งครรภ์วันมาคลอดมีภาวะโลหิตจางลดลงเมื่อเทียบกับขณะฝากครรภ์อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<.01)

สรุปสาระสำคัญ
ภาวะโลหิตจางในหญิงตั้งครรภ์เป็นปัญหาสาธารณสุขที่สำคัญทั่วโลก ถือเป็นความผิดปกติทางระบบเลือด
ที่พบได้บ่อยที่สุดในสตรีตั้งครรภ์ จากข้อมูล 3 ปีย้อนหลัง (พ.ศ. 2562-2564) ของห้องคลอดโรงพยาบาลโกสุมพิสัย

จังหวัดมหาสารคาม พบว่าหญิงตั้งครรภ์มีภาวะโลหิตจางร้อยละ 15.32 , 11.94 และ 14.28 ตามลำดับ ซึ่งเกินเป้าหมาย
ของกรมอนามัยกระทรวงสาธารณสุข (<10%) ซึ่งผลของภาวะโลหิตจางต่อหญิงตั้งครรภ์คือการทำงาน
ของหัวใจหนักขึ้น เพิ่มความเสี่ยง heart failure มีโอกาสติดเชื้อต่างๆง่ายขึ้น มีโอกาสในการตกเลือดขณะคลอด
และหลังคลอดสัมพันธ์กับการเกิดภาวะซึมเศร้าหลังคลอด (postpartum depression) ผลของภาวะโลหิตจาง

ต่อทารก คือทารกน้ำหนักน้อยกว่าปกติ หรือทารกโตช้าในครรภ์ เพิ่มอัตราการตายปริกำเนิด การคลอดก่อนกำหนด
และมีเหล็กสะสมน้อยกว่าปกติ จากปัญหาดังกล่าวจึงจัดทำวิจัยนี้ขึ้น โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อ ประเมินผลการพัฒนา
แนวทางการป้องกันและแก้ไขภาวะโลหิตจางในหญิงตั้งครรภ์ โดยเปรียบเทียบภาวะโลหิตจางขณะฝากครรภ์
และวันมาคลอดของหญิงตั้งครรภ์ และประเมินความชุกของภาวะโลหิตจางในหญิงตั้งครรภ์

วัตถุประสงค์

1. เพื่อประเมินผลการพัฒนาแนวทางการป้องกันและแก้ไขภาวะโลหิตจางในหญิงตั้งครรภ์ โดยเปรียบเทียบ
ภาวะโลหิตจางขณะฝากครรภ์และวันมาคลอดของหญิงตั้งครรภ์