Page 408 - Best practice_Oral2024 (อัพเดต)
P. 408
K41
การพัฒนาระบบฟื้นฟูสมรรถภาพการกลืน
ในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองระยะกลาง โรงพยาบาลศรีสะเกษ
นางกิ่งกาญจน์ ดาหา และนางสาวกนิษฐา เสนาะเสียง
โรงพยาบาลศรีสะเกษ จังหวัดศรีสะเกษ เขตสุขภาพที่ 10
ประเภทวิชาการ
ความสำคัญของปัญหาวิจัย
ผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองพบภาวะการกลืนลำบากมากถึงร้อยละ 50 โดยเกิดปอดอักเสบ
จากการสำลักได้ร้อยละ 16 - 33 ส่งผลให้นอนรักษาตัวในโรงพยาบาลนานขึ้น และมีอัตราการเสียชีวิตสูงขึ้น
ถึงร้อยละ 35 สำหรับจังหวัดศรีสะเกษ ในปี 2560 - 2562 มีอัตราการตาย 26, 29 และ 29 รายต่อประชากร
แสนคนตามลำดับ โดยอัตราการตายนั่นเพิ่มขึ้นทุกปี โรงพยาบาลศรีสะเกษ ปี งบประมาณ 2565 มีผู้ป่วย
โรคหลอดเลือดสมองที่มีปัญหาการกลืนจำนวนทั้งสิ้น 4,499 ราย พบว่าได้รับบริการฟื้นฟูทางการกลืนเพียง 1,930
ราย คิดเป็นร้อยละ 42.9 โดยได้รับบริการแบบผู้ป่วยใน ผู้ป่วยนอก แต่ยังไม่มีแนวทางปฏิบัติในการฟื้นฟู
สมรรถภาพการกลืนอย่างมีประสิทธิภาพและต่อเนื่อง ในการดูแลและฟื้นฟูภาวะกลืนลำบากนั้น ต้องทํางาน
ร่วมกันเป็นทีมสหสาขาวิชาชีพใช้องค์ความรู้ที่หลากหลาย ในการรักษาฟื้นฟู เพื่อฝึกกลืน ฝึกหายใจและฝึกไอ
กระตุ้นการทำงานและเพิ่มความแข็งแรงของอวัยวะที่เกี่ยวข้องกับการกลืน อันจะส่งผลให้ผู้ป่วยมีการสำลัก
อาหารลดลงและมีระบบทางเดินหายใจที่ดีขึ้น ซึ่งจะช่วยพัฒนาความสามารถในการกลืน เพิ่มสมรรถนะ
ร่างกาย จิตใจ ในการปฏิบัติกิจวัตรประจำวัน และลดอัตราการนอนซ้ำในโรงพยาบาล รวมทั้งให้ผู้ป่วยโรค
หลอดเลือดสมองได้กลับไปรับประทานอาหารได้ตามปกติและใช้ชีวิตอยู่ในสังคมได้อย่างเต็มศักยภาพ ดังนั้น
ผู้วิจัยจึงพัฒนาระบบการฟื้นฟูสมรรถภาพ เพื่อพัฒนาระบบการกลืนในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง โดยผล
การศึกษาที่ได้น่าจะเป็นประโยชน์ในการเป็นแนวทางและเครื่องมือที่ให้บริการการฟื้นฟูในผู้ป่วยกลืนลำบาก
เพิ่มความแข็งแรงของกล้ามเนื้อหายใจ ป้องกันการเกิดภาวะแทรกซ้อน การสำลักและปอดอักเสบติดเชื้อในกลุ่มผู้ป่วย
โรคหลอดเลือดสมอง โรงพยาบาลศรีสะเกษต่อไป
วัตถุประสงค์การศึกษา
เพื่อพัฒนาระบบการฟื้นฟูสมรรถภาพการกลืน และการดูแลต่อเนื่อง โรงพยาบาลศรีสะเกษ
วิธีการศึกษา
การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยและพัฒนา (Research and development) มีขั้นตอนในการวิจัยแบ่งเป็น
3 ระยะ ได้แก่
ระยะที่ 1 เป็นการศึกษาสถานการณ์ จำนวนผู้ป่วยที่มีปัญหาการกลืน และจำนวนผู้ป่วยที่ได้รับการ
ฟื้นฟูสมรรถภาพ และวิธีการดูแลต่อเนื่องโดย 1) การทบทวนกระบวนการฟื้นฟูสมรรถภาพการกลืน การเข้าถึง
บริการการฟื้นฟู กระบวนการติดตามดูแลผู้ป่วยต่อเนื่องหลังจากถูกจำหน่ายกลับบ้าน ปี พศ. 2565 2) ค้นหา
ปัญหา ความต้องการและอุปสรรคในการเข้าถึงบริการฟื้นฟูสมรรถภาพของผู้ป่วยและผู้ดูแล
ระยะที่ 2 นำผลการศึกษาจากระยะที่ 1 มาพัฒนาระบบการฟื้นฟูการกลืน ดังนี้ 1) จัดทำแนวทาง
ปฎิบัติ Care protocol ในผู้ป่วยที่มีภาวะกลืนลำบาก และแบบคัดกรองการกลืน 2) ประสานงานเตรียมความ
พร้อมโดยมีพยาบาลตึกผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองคัดกรองผู้ที่มีภาวะกลืนลำบาก นักกายภาพบำบัดและ
กิจกรรมบำบัดประเมินและฟื้นฟูการกลืนในผู้ป่วย 3) ให้ความรู้รายกลุ่ม ทั้งผู้ดูแลและผู้ป่วยเรื่องการฟื้นฟูการ
