Page 99 - Best practice_Oral2024 (อัพเดต)

B29

ชนิดคะแนนการคัดกรองความเสี่ยงมะเร็งลำไส้ใหญ่ที่เหมาะสมเพื่อคัดกรอง

ก่อนการส่องกล้องลำไส้ใหญ่ในรายที่มีผลเลือดในอุจจาระเป็นบวก

Suitable type of score for screening before colonoscopy in FIT test positive

รัฐพร ตั้งเพียร, ธนวัฒน์ พันธุ์พรหม, สุริยา คุณาชน, พิชัย สุวัฒนพูนลาภ, สุภาภรณ์ พิณพาทย์
โรงพยาบาลหนองบัวลำภู เขตสุขภาพที่ 8
ประเภท วิชาการ

ความสำคัญของปัญหา
การคัดกรองเพื่อหามะเร็งลำไส้ใหญ่สามารถทำโดยการตรวจหาเลือดในอุจจาระ(Fecal immunochemical
test, FIT) เป็นวิธีการตรวจที่ง่าย, สะดวก, ประหยัด นอกจากนี้ยังมีการนำข้อมูลพื้นฐานทางคลินิกและปัจจัย

เสี่ยงต่าง ๆ ได้แก่ เบาหวาน, น้ำหนัก, การดื่มสุรา มาจัดทำคะแนนการคัดกรองความเสี่ยงมะเร็งลำไส้ใหญ่
ได้แก่ The Asia-Pacific Colorectal Screening (APCS) score, Colorectal Neoplasia Predict (CNP)
score, Korean Colorectal Screening (KCS) score, Modified APCS score, 8 Points Risk (8 PR)
score ซึ่งแต่ละวิธีมีความไว, ความจำเพาะที่แตกต่างกัน

ปัจจุบันแผนพัฒนางานสาขามะเร็งของประเทศไทย ได้กำหนดให้มีการคัดกรองมะเร็งลำไส้ใหญ่ในคนไทย
ทุกคนที่อายุ >50 ปี โดยการตรวจหาเลือดแฝงในอุจจาระ และถ้าหากมีเลือดแฝงจะนำมาส่องกล้องลำไส้ใหญ่
ดังนั้น จ.หนองบัวลำภูมีประชากรอายุ >50 ปีประมาณ 125,000 ราย และถ้าหากนำอัตราการคัดกรอง FIT
ที่พบเลือดแฝงในอุจจาระร้อยละ 8.7 ทำให้จำนวนที่ต้องนำมาส่องกล้องเพื่อยืนยันประมาณ 3,000 ราย

ซึ่งเกินความสามารถที่จะทำได้ ผู้วิจัยจึงหาชนิดค่าคะแนนการคัดกรองความเสี่ยงมะเร็งลำไส้ใหญ่ที่เหมาะสม
แล้วนำมาคัดกรองอีกชั้นหนึ่งในรายที่มีผลเลือดแฝงในอุจจาระเพื่อนำมาใช้จัดลำดับในการส่องกล้องลำไส้ใหญ่

วัตถุประสงค์การศึกษาวัตถุประสงค์การศึกษา
1. ศึกษาความถูกต้องแม่นยำ, ความไว, ความจำเพาะ, ค่าทำนายเมื่อผลเป็นบวก, ค่าทำนายเมื่อผลเป็นลบ
ของแต่ละชนิดค่าคะแนนการคัดกรองความเสี่ยงมะเร็งลำไส้ใหญ่
2. ศึกษาหาชนิดค่าคะแนนการคัดกรองความเสี่ยงมะเร็งลำไส้ใหญ่ที่เหมาะสม เพื่อนำมาใช้คัดกรองและ

จัดลำดับการส่องกล้องลำไส้ใหญ่ในรายที่มีผลเลือดเป็นบวกในอุจจาระ

วิธีการศึกษา การวิจัยเชิงวินิจฉัยแบบภาคตัดขวาง ในรายอายุ > 50 ปีที่คัดกรองมะเร็งลำไส้ใหญ่โดยการตรวจ
อุจจาระแล้วพบผลเลือดในอุจจาระเป็นบวกและได้ส่องกล้องลำไส้ใหญ่สำเร็จ ระหว่าง 1 ม.ค.-31ธ.ค.2566
จำนวน 362 ราย จากนั้นนำผลการส่องกล้องมาประเมินความเหมาะสมการนำแต่ละชนิดคะแนนในการคัด
กรองความเสี่ยงมะเร็งลำไส้ใหญ่มาคัดกรองอีกชั้นหนึ่งในรายที่มีผลเลือดแฝงในอุจจาระ

ผลการศึกษา พบ advance colorectal neoplasia (ACN) 18.78% ( colorectal cancer 5.52%,
advance adenoma 13.26%) ในรายที่มี Alcohol and APCS score high risk ทำให้ผลส่องกล้องลำไส้

ใหญ่แล้วพบ ACN สูงสุด 27.71% โดยเป็นผลบวก 12.71% และมีผลลบลวง (เป็น ACN แต่ตรวจไม่พบ)
6.08% (ตาราง 1) และมี sensitivity, NPV สูงสุด แต่ถ้าหากมี 8 PR score high risk จะมี specificity,
PPV สูงสุด (ตาราง 2)