Page 324 - Best Practice Poster 2024 (อัพเดต)
P. 324
H4
การพัฒนาระบบการดูแลสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุบ้านปะโค
ตำบลบ้านชวน อำเภอบำเหน็จณรงค์ จังหวัดชัยภูมิ
นางสาวโสภิดา ยอดยิ่ง
โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านชวน จังหวัดชัยภูมิ เขตสุขภาพที่ 9
ผลงานทางวิชาการ Poster Presentation
ความสำคัญของปัญหา
โครงสร้างประชากรของบ้านปะโคเป็นสังคมผู้สูงวัย โดยมีผู้สูงอายุร้อยละ 35.87 ส่วนใหญ่มีปัญหา
ด้านสุขภาพช่องปาก จากการสำรวจโรคในช่องปากผู้สูงอายุบ้านปะโค โรคที่พบในช่องปากผู้สูงอายุส่วนใหญ่
คือโรคปริทันต์อักเสบ คิดเป็นร้อยละ 95.5 ตามด้วยโรครากฟันผุ คิดเป็นร้อยละ 55.5 โรคฟันผุคิดเป็น
ร้อยละ 43.5 ฟันใช้งานได้อย่างน้อย 20 ซี่ เพียงร้อยละ 4 ผู้สูงอายุที่มีฟันหลัง ใช้งานที่เหมาะสม ไม่น้อยกว่า
4 คู่สบ เพียงร้อยละ 2.5 มีความครอบคลุมของการตรวจสุขภาพผู้สูงอายุร้อยละ 40.5 ปัจจุบันระบบการดูแล
สุขภาพช่องปากผู้สูงอายุในชุมชนที่มีอยู่ยังไม่สอดคล้องกับบริบทของพื้นที่ ซึ่งมีบุคลากรทางด้านทันตสุขภาพ
ไม่เพียงพอ ส่วนใหญ่ผู้สูงอายุยังไม่เข้าถึงบริการด้านทันตสุขภาพ ไม่มีความรู้เรื่องการดูแลสุขภาพช่องปาก
และขาดการมีส่วนร่วมของครอบครัวและชุมชนในการดูแลสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุ ซึ่งมีผลต่อการดูแลสุขภาพ
ช่องปากในผู้สูงอายุ
วัตถุประสงค์
เพื่อพัฒนาระบบการดูแลสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุบ้านปะโคตำบลบ้านชวนอำเภอบำเหน็จณรงค์
วิธีการศึกษา
เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการ (Action Research) โดยใช้วงจร PAOR ของ Kemmis และ McTaggart
ประกอบด้วย 4 ขั้นตอน ได้แก่ การวางแผน (Planning; P) การปฏิบัติการ (Action: A) การสังเกตการณ์
(Observation; O) และการสะท้อนกลับ (Reflection; R) ศึกษาระหว่างเดือนตุลาคม 2563 – กันยายน 2566
กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ ผู้สูงอายุในชุมชนบ้านปะโค จำนวน 100 คน กลุ่มผู้เกี่ยวข้องจำนวน 25 คน การเก็บข้อมูล
ทั้งเชิงคุณภาพและเชิงปริมาณ การวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพด้วยการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา ข้อมูลเชิงปริมาณ
ประกอบด้วยสถิติเชิงพรรณนา และสถิติเชิงอนุมาน ได้แก่ Paired t-test
ผลการศึกษา
การวิจัยนี้มีการพัฒนาทั้งสิ้น 3 วงรอบ ดังนี้ วงรอบที่ 1 ได้กิจกรรม 3 กิจกรรม กิจกรรมที่ 1
มีการพัฒนา อสม. ต้นแบบ โดยการอบรมให้ความรู้ อสม. จัดตั้งศูนย์ทันตกรรมภาคประชาชน คัดเลือก
ประธานศูนย์ฯ กำหนดเป็นผู้ประสานและรับผิดชอบหลักในหมู่บ้าน กิจกรรมที่ 2 มีการจัดตั้งโรงเรียนผู้สูงอายุ
รักษ์ฟัน ออกแบบหลักสูตรการดูแลสุขภาพฟันที่บูรณาการกับวิถีชีวิตและทรัพยากรในชุมชน
(กองทุนหมู่บ้าน วัด โรงเรียน อบต. รพ.สต.) ทำการเรียนการสอน 2 สัปดาห์ต่อครั้ง วิทยากรจากองค์ในพื้นที่
กิจกรรมที่ 3 มีการจัดทำธรรมนูญสุขภาพหมู่บ้าน “คนปะโค สูงวัย ฟันดี” มาตรการครอบครัวรักษ์ฟัน ร้านค้า
คัดสรร ผู้สูงวัยใส่ใจฟันดี ผลการประเมินสุขภาวะช่องปากผู้สูงอายุ ได้แก่ ระดับคราบจุลินทรีย์ที่ฟัน
วงรอบที่ 2 ได้กิจกรรม 2 กิจกรรม กิจกรรมที่ 1 มีระบบคัดกรองสุขภาพช่องปากออนไลน์ ประกอบด้วย
การคัดกรองด้วย อสม. ในชุมชน การบันทึกข้อมูลในระบบออนไลน์ การวิเคราะห์และจำแนกข้อมูลโดย
รพ.สต.จัดกลุ่มผู้สูงอายุเข้าโครงการ LTC (ติดสังคม ติดบ้าน ติดเตียง) กิจกรรมที่ 2 มีการพัฒนาระบบสื่อสาร
