Page 233 - แนวทางการพัฒนาการจัดระบบบริการสุขภาพ
P. 233
คู่มือแนวทางการอบรมหลักสูตรพระคิลานุปัฏฐาก (พระอาสาสมัครส่งเสริมสุขภาพประจำวัด-อสว.)
๒. ไม่ควรวัดชีพจรหลังผู้ป่วยมีกิจกรรม ควรให้พัก ๕ - ๑๐ นาที
๓. อธิบายผู้ป่วยว่าไม่ควรพูดขณะวัดชีพจร เพราะจะรบกวนการได้ยินเสียงชีพจรและอาจทำให้สับสน
การวัดความดันโลหิต
๑. ค่าความดันโลหิตปกติของผู้สูงอายุโดยทั่วไป ถือว่าค่าความดันตัวบนไม่เกิน ๑๔๐ มิลลิเมตรปรอท
และค่าความดันตัวล่างไม่เกิน ๙๐ มิลลิเมตรปรอท
๒. ความดันโลหิตที่ “อยู่ในเกณฑ์ปกติ” คือต่ำกว่า ๑๓๐/๘๕ มิลลิเมตรปรอท
ความดันโลหิตสูงเล็กน้อย แต่ยังอยู่ในเกณฑ์ปกติคือ ๑๓๐ - ๑๓๙/๘๕ - ๘๙ มิลลิเมตรปรอท
ความดันโลหิตสูงเมื่อความดันโลหิตตัวบนมากกว่า (หรือเท่ากับ) ๑๔๐ และตัวล่างมากกว่า
(หรือเท่ากับ) ๙๐ มิลลิเมตรปรอท
๓. ก่อนที่จะวินิจฉัยว่าผู้ป่วยมีความดันโลหิตสูงแพทย์จะต้องวัดซ้ำหลายๆ ครั้งหลังจากให้ผู้ป่วย
พักแล้ว วัดซ้ำจนกว่าจะแน่ใจว่าสูงจริงและเทคนิคการวัดความดันโลหิตต้องกระทำให้ถูกต้องครบถ้วน
๔. ความดันโลหิตเป็นค่าไม่คงที่มีการเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลาทุกวินาทีการวัดซ้ำในเวลาที่ใกล้เคียง
กันอาจได้คนละค่าแต่ก็จะไม่ควรจะแตกต่างกันนัก
๕. ความดันโลหิตขึ้นกับท่าของผู้ถูกวัดด้วยท่านอนความดันโลหิตมักจะสูงกว่าท่ายืน
๖. นอกจากนั้นยังขึ้นกับสิ่งกระตุ้นต่างๆ เช่น อาหาร บุหรี่ อากาศ กิจกรรมที่กระทำอยู่ในขณะนั้น
รวมทั้งสภาพจิตใจด้วย
ในพระสงฆ์ที่เป็นผู้สูงอายุมักจะตรวจพบภาวะความดันโลหิตสูงชนิดซิสโตลิก (isolated systolic
hypertension, ISH) หมายถึง ความดันตัวบนสูงเพียงค่าเดียวในขณะที่ความดันตัวล่างไม่สูงจากการสำรวจพบ
ได้บ่อยกว่า ร้อยละ ๒๐ ของผู้สูงอายุและเป็นสาเหตุสำคัญของโรคกล้ามเนื้อหัวใจหนา รวมทั้งโรคหัวใจโต
ซึ่งเป็นปัจจัยบ่งชี้ที่สำคัญในการทำนายว่าผู้ป่วยมีโอกาสเกิดภาวะแทรกซ้อนทางระบบหัวใจและการไหลเวียน
โลหิตมากกว่าบุคคลทั่วไป
การรักษาด้วยยาลดความดันโลหิตสามารถลดภาวะกล้ามเนื้อหัวใจหนา และหัวใจโตได้และยังช่วยลด
อัตราการเกิดอัมพาตและภาวะหัวใจล้มเหลว
การวัดอุณหภูมิร่างกาย (วัดไข้) และการเช็ดตัวผู้สูงอายุ
การวัดไข้เป็นการวัดอุณหภูมิของร่างกาย (ความร้อนของร่างกาย) ด้วยเครื่องวัดอุณหภูมิ เรียกว่า
เทอร์โมมิเตอร์
วิธีวัดอุณหภูมิที่นิยม มี ๒ ทาง
๑. วัดทางปาก ใช้เวลา ๓ - ๕ นาที อุณหภูมิปกติได้เท่ากับ ๓๗.๕ ํc
๒. วัดทางรักแร้ ใช้เวลา ๕ นาที อุณหภูมิปกติเท่ากับ ๓๖.๕ ํc
การวัดอุณหภูมิ หากสูงกว่า ๓๗.๕ ํc หมายความว่า ร่างกายมีไข้
การเช็ดตัว เพื่อลดไข้
อุปกรณ์ เครื่องใช้ อ่างน้ำ ๑ ใบ ผ้าขนหนูเล็ก ๓ ผืน ผ้าเช็ดตัว ๑ ผืน
วิธีเช็ดตัวเพื่อลดไข้
๑. เตรียมอุปกรณ์เช็ดตัว ลดไข้
๒. ถอดเสื้อผ้าผู้ป่วยออก
๑๕๗
