Page 42 - ผลงานวิชาการระบบส่งต่อ 2567

การพัฒนาแนวทางการส่งกลับผู้ป่วย ใกล้บ้าน ใกล้ใจ
ส่งกลับปลอดภัย ไร้รอยต่อ เครือข่าย จังหวัดมหาสารคาม

นางจุลินทร ศรีโพนทัน, นางสาววริศรา ปาปะใน, นางวิไลกูล ครองยุทธ,
นางกนกวรรณ เจริญศิริ, นางวิไลพร แก้วอรุณ และนางปรมาภรณ์ คลังพระศรี
กลุ่มงานการพยาบาลผู้ป่วยอุบัติเหตุและฉุกเฉิน โรงพยาบาลมหาสารคาม

จังหวัดมหาสารคาม เขตสุขภาพที่ 7

ความสำคัญของปัญหา

กระทรวงสาธารณสุขของประเทศไทยได้มีแผนพัฒนาระบบบริการสุขภาพ (Service plan) โดยมุ่งเน้น
พัฒนาระบบบริการทุกระดับตั้งแต่ระดับปฐมภูมิ ระดับทุติยภูมิ ระดับตติยภูมิ รวมถึงการพัฒนาศูนย์ความเชี่ยวชาญ
ระดับสูง การสร้างระบบเครือข่ายบริการที่เชื่อมโยงกันในระดับจังหวัดและภายในเขตสุขภาพ โดยมีกรอบแนวคิด

ของเครือข่ายบริการไร้รอยต่อ การพัฒนาเครือข่ายบริหารระดับจังหวัด และการจัดให้มีโรงพยาบาลรับผู้ป่วยส่งต่อ
(Referral hospital cascade) เพื่อใช้ทรัพยากรในเครือข่ายที่มีจำกัดให้มีประสิทธิภาพสูงสุด จังหวัดมหาสารคาม
ดำเนินการพัฒนาคุณภาพการให้บริการรับส่งต่อผู้ป่วย โดยมีโรงพยาบาลมหาสารคาม ระดับตติยภูมิ รับส่งต่อ
ผู้ป่วยจากโรงพยาบาลชุมชนภายในจังหวัด เป็นศูนย์ประสานงานส่งต่อระดับจังหวัด มีบุคลากรประจำตลอด

24 ชั่วโมง มีแนวทางการส่งต่อผู้ป่วยกลุ่มโรคหลัก การให้คำปรึกษาแพทย์เฉพาะทางและระบบ Telemedicine
online monitoring transfer ในการดูแลผู้ป่วยขณะส่งต่อบนรถพยาบาลภายในจังหวัด การพัฒนาศักยภาพ
การดูแลผู้ป่วย (Node strengthening) ในระดับจังหวัดในแนวทาง Secondary care cluster และพัฒนา
ศักยภาพ Node ในการดูแลผู้ป่วยรายโรคสำคัญ เพื่อลดระยะเวลารอคอยและเพิ่มการเข้าถึงบริการให้รวดเร็ว

ปลอดภัยและมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น
ข้อมูลสถิติจาก Service Plan สาขาส่งต่อ โรงพยาบาลมหาสารคาม พบว่าจำนวนการรับ Refer in
จากโรงพยาบาลชุมชน ปี 2564 มีจำนวน 91,468 ครั้ง แบ่งเป็น OPD 61,362 ครั้ง, IPD 20,106 ปี 2565
จำนวน 93,100 ครั้ง, OPD 70,887 ครั้ง, IPD 22,303 ครั้ง, ปี 2566 จำนวน 62,328 ครั้ง, OPD 39,954 ครั้ง,

IPD 22,374 ครั้ง จำนวนการส่งผู้ป่วย Refer back กลับโรงพยาบาลชุมชน ปี 2564 จำนวน 4,943 ราย
ปี 2565 จำนวน 5,761 ราย และปี 2566 จำนวน 6,725 ราย ร้อยละของค่า Adjust RW < 0.5 ที่โรงพยาบาล
มหาสารคามรับ Refer in จากโรงพยาบาลชุมชนระดับ M2 จำนวน 4 แห่ง ปี 2564 จำนวน 989 ราย
(ร้อยละ 10.02), ปี 2565 จำนวน 1,072 ราย (ร้อยละ 10.26), ปี 2566 จำนวน 901 ราย (ร้อยละ 9.02)

ผู้ป่วยที่ได้รับการดูแลรักษาจนพ้นภาวะวิกฤติและสามารถส่งกลับโรงพยาบาลชุมชนเพื่อการดูแลต่อเนื่องแบบ
ผู้ป่วยใน จำนวน 1,476 ราย ศูนย์ส่งต่อได้รับการประสานงานจากหอผู้ป่วย เพื่อส่งกลับไปนอนรักษาต่อ
ที่โรงพยาบาลชุมชน จำเป็นต้องได้รับการดูแลและส่งกลับโดยรถพยาบาล จำนวน 1,004 ราย (ร้อยละ 68.02)
โดยแบ่งเป็น 5 อันดับโรค ได้แก่ Pneumonia จำนวน 276 ราย, Stroke จำนวน 121 ราย, Sepsis จำนวน

116 ราย, Congestive Heart Failure จำนวน 44 ราย, Infected wound จำนวน 32 ราย กลับโดย
รถพยาบาล 398 ราย คิดเป็นร้อยละ 43.07 และผู้ป่วยที่มีอาการทรุดลง ยกเลิกการส่งกลับ จำนวน 80 ราย
คิดเป็นร้อยละ 8.05
จากสภาพปัญหาของเครือข่ายระบบส่งต่อจังหวัดมหาสารคาม พบว่าแนวทางการปฏิบัติ แต่ละ PCT

ยังไม่ครบถ้วน การสื่อสารประสานงานระหว่างหอผู้ป่วย ศูนย์ส่งต่อ โรงพยาบาลที่จะรับผู้ป่วยกลับไม่ชัดเจน
พบข้อจำกัดการบริหารจัดการระบบการส่งกลับจากหอผู้ป่วยกับศูนย์ส่งต่อและโรงพยาบาลชุมชนในเครือข่าย
บริการ โดยมีข้อตกลงการส่งกลับระหว่างโรงพยาบาลแม่ข่ายกับโรงพยาบาลชุมชนแต่ยังไม่มีแนวทางปฏิบัติ
สำหรับดูแลผู้ป่วยก่อนการส่งกลับ และการดูแลบนรถพยาบาลขณะส่งกลับ ซึ่งนโยบายกระทรวงสาธารณสุข

38

โครงการประชุมสัมมนาการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ระบบรับส่งต่อผู้ป่วย ปีงบประมาณ 2567